Światowy Dzień Raka Trzustki 2021

Czynniki ryzyka Raka Trzustki

• Dziedziczne mutacje – in. mutacja BRCA, mukowiscydoza, rodzinna polipowatość gruczolakowata, rodzinny atypowy czerniak mnogi, zespół Lyncha, dziedziczne zapalenie trzustki, mutacja PALB2 i zespół Peutza-Jeghersa¹.
• Rodzinna historia raka trzustki (5-10%) – Jeśli dana osoba ma dwóch lub więcej krewnych pierwszego stopnia (matkę, ojca, rodzeństwo lub dziecko), którzy mieli raka trzustki, lub krewnego pierwszego stopnia, u którego rozwinął się rak trzustki przed 50 rokiem życia, może wystąpić zwiększone ryzyko zachorowania na raka trzustki.
• Historia rodzinna innych nowotworów – Ryzyko raka trzustki wzrasta w przypadku występującego w rodzinie raka jajnika, piersi lub okrężnicy, dziedzicznego zapalenia trzustki lub czerniaka.
• Cukrzyca – Rak trzustki występuje częściej u osób z długotrwałą cukrzycą (powyżej 5 lat). Cukrzyca może być też objawem, zwłaszcza świeżo wykryta.
• Zapalenie trzustki (przewlekłe i dziedziczne) – Przewlekłe zapalenie trzustki wskazuje na zwiększone ryzyko zachorowania na raka trzustki. Jest jeszcze wyższe u osób z dziedzicznym zapaleniem trzustki.
• Palenie – Osoby palące papierosy są dwukrotnie bardziej narażone na rozwój raka trzustki niż osoby, które nigdy nie paliły.
• Otyłość – Osoby otyłe mają o 20 procent większe ryzyko zachorowania na raka trzustki w porównaniu z osobami o prawidłowej wadze.
• Wiek – Ryzyko zachorowania na raka trzustki wzrasta wraz z wiekiem. Większość osób, u których zdiagnozowano raka trzustki, ma ponad 60 lat.
• Sposób odżywiania – Chociaż potrzebne są dalsze badania, dieta bogata w czerwone i przetworzone mięso może zwiększać ryzyko zachorowania na raka trzustki. Dieta bogata w owoce i warzywa może zmniejszyć ryzyko.
• Nadmierne spożycie alkoholu – Niektóre badania sugerują związek między nadużywaniem alkoholu a rakiem trzustki. Ryzyko zachorowania na raka trzustki jest wyższe u osób pijących alkohol więcej niż trzy razy dziennie, w porównaniu z osobami, które tego nie robią.

¹ Występowaniem plam soczewicowatych na skórze warg i palców oraz na błonie śluzowej policzków.

Objawy Raka Trzustki

• Ból w obrębie jamy brzusznej lub pleców – ból w górnej części brzucha lub w połowie pleców może być spowodowany przez guz, który naciska lub atakuje nerwy lub narządy w pobliżu trzustki. Ból może również powstać, jeśli nowotwór blokuje przewód pokarmowy.
• Problemy trawienne – utrata apetytu lub zmiana nawyków żywieniowych, ochota na inne niż zwykle potrawy, niestrawność i nudność.
• Zmiany w wyglądzie stolca – zwłaszcza tłuszcz w stolcu.
• Nieprawidłowo ciemny mocz.
• Nieplanowana utrata masy ciała w krótkim czasie.
• Zażółcenie skóry i (lub) oczu – ze świądem lub bez, spowodowane nadmiarem bilirubiny (składnika żółci) we krwi. Guz w głowie trzustki może powodować zwężenie przewodu żółciowego i blokować przepływ żółci z pęcherzyka żółciowego do jelita cienkiego.
• Zapalenie trzustki.
• Niedawno rozpozna cukrzyca – badania sugerują, że nagły początek cukrzycy typu 2. u osób w wieku 50 lat lub starszych może być wczesnym objawem raka trzustki, szczególnie u tych, które mają niski wskaźnik masy ciała (BMI), doświadczają ciągłej utraty masy ciała lub nie mają historii rodzinnej cukrzycy. Nagła zmiana poziomu cukru we krwi u chorych na cukrzycę, u których wcześniej występowała dobrze kontrolowana cukrzyca, może być również objawem raka trzustki.