45-latek ma dziś takie samo ryzyko raka jelita grubego, jak 50-latek 10 lat temu. Czy Ministerstwo Zdrowia obniży wiek badań przesiewowych w kierunku raka jelita grubego do 45. roku życia?

Warszawa 10.06.2021

_____________________________________

The United States Preventive Services Task Force (The USPSTF)^[1] zaleciła w maju 2021r. rozpoczynanie badań przesiewowych w kierunku raka jelita od 45. roku życia.

Decyzja The USPSTF jest ściśle związana z rekomendacją American Cancer Society (ACS)^[2] z 2018 roku, którego zaleceniem było obniżenie wieku badań przesiewowych w kierunku raka jelita grubego z 50. na 45 lat. Zmiana ta odzwierciedla zaktualizowane dane na temat zachorowalności na raka jelita grubego w Stanach Zjednoczonych Ameryki. Szczególny niepokój wywołuje alarmująca tendencja wzrostowa rozpoznawania tego raka wśród osób poniżej 50. roku życia. 

 W tej grupie wiekowej, gdzie 75% wszystkich przypadków jest zdiagnozowanych między 40 a 49 rokiem życia, większość przypadków jest w bardzo zaawansowanym stadium rozwoju, sugerując, że nowotwór mógł się rozwijać niezauważony przez wiele lat poprzedzających diagnozę. Opóźnienie w poddaniu się badaniom przesiewowym, a co za tym idzie późne rozpoznanie, daje rakowi czas na rozwój i  rozprzestrzenienie się w formie przerzutów do innych narządów.

Już teraz w Europie 24% nowotworów jelita grubego rozpoznawanych jest w IV stadium rozwoju choroby we wszystkich grupach wiekowych. To drastycznie zmniejsza szanse przeżycia, daje niepotrzebne wysokie koszty leczenia, a także ma bezpośredni wpływ na jakość życia pacjentów i ich opiekunów. – alarmuje Iga Rawicka Wiceprezes Fundacji EuropaColon Polska. Młodzi ludzie diagnozowani są w bardziej zaawansowanym stadium choroby. Dzieje się tak dlatego, że mało kto przyjmuje, że w wieku 35-45 lat można mieć raka jelita grubego. Chorzy zbyt długo zwlekają z wizytą u lekarza od zauważenia pierwszych objawów. Australijskie dane wskazują nawet, że rak jelita grubego jest najbardziej śmiertelnym nowotworem wśród grupy wiekowej 25-34 lata. – wyjaśnia Rawicka

Według badania przeprowadzonego wśród amerykańskich młodych pacjentów z rakiem jelita grubego aż 41% odwlekło wizytę lekarską o 6 miesięcy albo dłużej.^[3] Lekarze zaś nie traktują dolegliwości tych osób jako realne zagrożenie życia, uważając że są za młodzi na zachorowanie na raka jelita grubego. Pacjenci mają za sobą po kilka wizyt lekarskich u różnych specjalistów zanim zostanie postawiona właściwa diagnoza. 67% z badanej grupy było u co najmniej dwóch różnych lekarzy zanim na kolejnej zostali prawidłowo zdiagnozowani.^[1] W konsekwencji nowotwór rozpoznawany jest zbyt późno, bez szansy na całkowite wyleczenie. 71% badanych zostało zdiagnozowanych w III lub IV stadium zaawansowania choroby, gdy wyleczenie jest zdecydowanie dużo trudniejsze^[2], a leczenie radykalne nie jest już możliwe i pozostaje tylko leczenie paliatywne.

Naukowcy zastanawiają się nad przyczyną zachorowań wśród coraz młodszych osób. Wiele wskazuje na to, że biologia raka u osób starszych może różnić się od tego u osób młodych, u których ma bardziej agresywny przebieg. Z danych wynika, że o ile czynniki genetyczne stanowią powód 14% zachorowań^[3], to aż 56% zachorowań występuje z powodów wynikających z konsekwencji siedzącego trybu życia i otyłość. Co więcej, coraz częściej przyjmuje się, że kluczowym może być rola mikrobiomu wpływającego na odporność naszego systemu.

Jestem przekonana, że pojawiający się u młodych ludzi rak jelita grubego można dopisać do listy chorób cywilizacyjnych. Nie mamy innego wyjścia i musimy zacząć poważnie traktować profilaktykę zdrowotną. Zbyt mała ilość ruchu, niewłaściwe odżywianie, brak dbałości o kondycje psychiczną  splatają się w ciąg zachowań, które w efekcie prowadzą do rozwoju tak groźniej choroby, jaką jest rak jelita grubego. Dodatkowym czynnikiem jest zapewne to, że dorośli Polacy  nie mają nawyku wykonywania badań kontrolnych. Nie ma też żadnego wytłumaczenia dla obowiązujących w naszym kraju zasad wykonywania badań przesiewowych odbiegających od standardów międzynarodowych. Rekomendacja obniżenia wieku badań przesiewowych  w kierunku raka jelita grubego do 45. roku życia  pokazuje jak istotne jest wczesne wykrycie tej choroby. A tylko mądre i połączone  działania profilaktyczne ze strony Polaków, jak i systemu opieki zdrowotnej mogą dać szansę na zapobieganie i skuteczne leczenie tego nowotworu. – ocenia Dorota Minta Prezes Fundacji STOMAlife.

W Polsce badania przesiewowe w formie zapraszanej zaczynają się od 55. roku życia. Czyli 10 lat później niż aktualnie rekomendowany wiek 45. lat. W ramach Programu Badań Przesiewowych Raka Jelita Grubego można zgłosić się samemu na kolonoskopię od 50. roku życia, ale to wciąż 5 lat później. W tym czasie nowotwór będzie się rozwijał i może być już zdiagnozowany z przerzutami do innych organów.

Świadomość w obszarze profilaktyki raka jelita grubego jest w Polsce nadal bardzo niska. Aktualnie na zaproszenie na kolonoskopię w ramach Programu Badań Przesiewowych odpowiada tylko 17% osób.

Zasadnicze pozostaje zatem pytanie czy i kiedy polskie Ministerstwo Zdrowia obniży wiek badań przesiewowych, zgodnie z międzynarodowymi rekomendacjami?

Fundacja EuropaColon Polska prowadzi wiele kampanii edukacyjnych mających na celu poprawę świadomości społeczeństwa na temat potrzeby wykonania kolonoskopii przynajmniej raz w życiu. Więcej informacji na temat raka jelita grubego można znaleźć na stronie: https://europacolonpolska.pl/

Poznaj historię Roberta

Robert zachorował na raka jelita grubego w wieku 46. lat. Wysportowany, szczupły rzadko spożywa mięso, zdrowo się odżywa bez historii raka jelita grubego w rodzinie. Gdyby czekał na wykonanie kolonoskopii w ramach Programu Badań Przesiewowych kolejne 4, (kiedy mógłby zgłosić się sam), do 9 lat, (kiedy mógłby spodziewać się zaproszenia), jego nowotwór byłby już na tak zaawansowanym etapie, że raczej nie miałby większych szans na wyzdrowienie. Dziś Robert po blisko pół roku zakończył już leczenie i pozostaje pod kontrolą specjalistów. Musi jednak uważać i wykonywać kolonoskopię regularnie unikając zaskoczenia przed ewentualnym nawrotem choroby.

Link do historii Roberta: https://europacolonpolska.pl/patient-story/historia-roberta/

^[1] The United States Preventive Services Task Force (The USPSTF) – amerykańska niezależna grupa ekspertów w zakresie POZ i profilaktyki, która systematycznie przegląda dowody skuteczności i opracowuje rekomendacje dotyczące klinicznych zaleceń profilaktycznych.

^[2] Amerykańskie Towarzystwo Onkologiczne

^[3] https://www.gccacongress.org/young-onset-colorectal-cancer 

^[4] https://www.gccacongress.org/young-onset-colorectal-cancer

^[5] j. w.

^[6] W starszej populacji to 5-10%

Kontakt dla mediów: Iga Rawicka iga@europacolonpolska.pl; kom: 600 600 166